Kącik historyczny - Kolonizacja

Kolonizacja

Wielkie wyprawy dokonane przez europejskich żeglarzy i podróżników na przełomie XV i XVI wieku ostatecznie potwierdziły kulistość Ziemi, znacznie poszerzyły zakres wiedzy z dziedzin takich jak nawigacja, geografia czy też biogeografia, zmusiły do usprawniania i unowocześniania żeglugi oraz przyczyniły się do rozwoju handlu. Jednakże najważniejszym ich skutkiem było odkrycie nowych, nie zbadanych dotąd obszarów. Miało to kluczowe znaczenie dla dalszej historii świata, gdyż od tego momentu mocarstwa Starego Kontynentu intensywnie zaczęły poszerzać swoje wpływy we wszystkich zakątkach kuli ziemskie ponownie ustanawiając Europę centrum świata.

Hiszpańska kolonizacja Nowego Świata

Kolonizacja Ameryki została zapoczątkowana przez Kastylię (późniejszą Hiszpanię), pod której flagą Krzysztof Kolumb szukając drogi morskiej do Indii dopłynął na wyspę Hispaniolę (Haiti). Podczas swoich czterech wypraw zbadał rejon Morza Karaibskiego co umożliwiło dalszą ekspansję.

Od 1493 do 1514 roku zasiedlane były kolejno Haiti, Kuba oraz Panama, a oficjalnie podbitych zostało wiele pomniejszych wysp. Niedługo potem podczas ekspedycji Hiszpanie, zetknęli się z imperium Azteków, dlatego w roku 1518 europejczycy pod dowództwem Fernanda Cortes wylądowali w Meksyku. Zawiązując przymierzę z mniejszymi plemionami natychmiast skierowali się w stronę azteckiej stolicy – Tenochtitlanu, do którego, ze względu na pokojowe zamiary króla Montezumy II wkroczyli bez walki. W maju 1520 roku Cortes musiał opuścić miasto, by stawić czoło, wysłanej przeciwko niemu hiszpańskiej ekspedycji karnej będącej skutkiem konfliktu z gubernatorem Kuby.

Podczas jego nieobecności w stolicy wybuchł bunt Azteków przeciwko konkwistadorom.

Cortes rozprawiwszy się z ekspedycją, rozpoczął oblężenie Tenochtitlanu, który w 1521 roku, po krwawych walkach zdobył i zrównał z ziemią. Na jego gruzach nowi osadnicy zbudowali miasto Meksyk, z którego rozporządzano środkowoamerykańskim wicekrólestwem – Nowa Hiszpania.

Zwycięstwo nad Aztekami do dziś budzi wielki podziw wśród historyków, gdyż wzmianki donoszą iż Montezuma II miał władać nawet kilkuset tysięczną armią wojowników.

W latach 1531-1536 Francisco Pizarro bez większych trudności ujarzmił imperium Inków w Chile i Peru prowadząc ekspansję kolonialną aż do obszarów dzisiejszej Argentyny.

W 1565 roku zasiedlona zostaje Floryda, a w 1589 ma miejsce ekspedycja organizująca osadnictwo na terenach Teksasu, Kalifornii i Arizony.

Portugalska kolonizacja

Portugalia będąca sojusznikiem Kastylii była pierwszym państwem na świecie prowadzącym politykę kolonialną, bowiem już od 1415 podbijała i prowadziła chrystianizację na wybrzeżach Afryki. Do końca XVI wieku utworzyła wiele strategicznych kolonii na zachodnim wybrzeżu Afryki, w Indiach oraz Indonezji stając się niekwestionowanym liderem handlu uzyskując 20% udział w zyskach z światowego handlu. Pomimo silnej pozycji, Portugalia nie posiadała realnej siły ludzkiej zdolnej do administrowania odkrytych terytoriów przez co zostały one w późniejszym okresie łatwo odbite przez inne imperia kolonialne.

Brytyjska kolonizacja

Anglicy obok Hiszpanów byli najbardziej aktywnymi odkrywcami Ameryki Północnej.

Pierwszym nowożytnym europejczykiem, który wylądował na kontynencie amerykańskim był Włoch w służbie angielskiej - Giovanni Cabot. Dokonał on tego w roku 1497 odkrywając Nową Funlandię i Labrador. Pierwsze kolonie założone w 1584 na obszarze Nowej Karoliny zostały szybko zniszczone i splądrowane przez Indian. Dopiero w 1606 roku ponownie i tym razem z wielką energią wznowiono kolonizację, opanowując przez następne dziesięciolecia wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej oraz obszar Kanady.

Kolonizacja Syberii i Alaski

Nieco odmiennym sposobem ekspansji od zachodnich mocarstw była kolonizacja Syberii najpierw przez Księstwo Moskiewskie, a następnie pochodne od niego Carstwo Rosyjskie.

Została zapoczątkowana podbojem Chanatu Kazańskiego w 1552 roku przez Ivana Groźnego. W 1584 kozackie odziały przejęły kontrolę nad Chanatem Syberyjskim otwierając Moskwie drogę do podboju Syberii. Rozpoczęła się planowana kolonizacja ziem zauralskich. W 1636 roku Rosja odniosła zwycięstwo nad stepowym państwem Buriatów zapewniając sobie w następnych latach dominację przy Jeziorze Bajkał. W 1640 roku wyprawa kozacka dotarła do wybrzeży Oceanu Spokojnego. Ekspansja na terenach późniejszej Mandżurii doprowadziła do konfliktu z Chinami ostatecznie zakończonym w 1689.

W 1748 roku rosyjski kapitan Aleksiej Czirikow przeprawił się z Kamczatki na Alaskę. Rosyjscy kupcy zaczęli dostarczać skóry z jej wybrzeży, a w 1784 założyli oni pierwszą stałą osadę, która stała się ośrodkiem kolonizacji cesarstwa. W 1867 Rosjanie sprzedali Alaskę Stanom Zjednoczonym za jedyne 7,2 miliony dolarów. Decyzja ta okazała się fatalnym błędem gdy odkryto tam bogate złoża złota i ropy naftowej.

W 1816 roku Rosjanie podjęli także próbę kolonizacji Hawajów, ostatecznie wycofaną przez cara Aleksandra I.